KWESTIA NAPRAWIENIA SZKODY Z POLISY OC SPRAWCY WYPADKU W ZWIĄZKU ZE ZDARZENIEM KOMUNIKACYJNYM
Niniejszy artykuł ma na celu przybliżenie zagadnień związanych z naprawieniem szkody powstałej w związku z ruchem pojazdu mechanicznego a mówiąc najogólniej w szkody powstałej na skutek kolizji lub też wypadku drogowego. W polskim porządku prawnym istnieje kilka podstawowych aktów regulujących kwestię szkody, w tym odpowiedzialności za nią a także procedur związanych z jej naprawieniem. Są te przede wszystkim Kodeks Cywilny oraz ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.
Aby móc mówić o obowiązku naprawienia szkody muszą zaistnieć przewidziane prawem przesłanki. Mamy tutaj w pierwszej kolejności szkodę, dalej zdarzenie ją wywołujące oraz ogólnie rozumianego sprawcę – tj. osobę odpowiedzialną za zaistnienie tego zdarzenia. Przesłanką powstania obowiązku naprawienia szkody jest zaistnienie związku przyczynowego między zdarzeniem powodującym szkodę a powstaniem szkody. Poszkodowanymi są osoby, które ucierpiały bezpośrednio w wypadku komunikacyjnym, lub też osoby najbliższe ofiarze, która w takim zdarzeniu straciła życie. Szkody związane ze zdarzeniami komunikacyjnymi można podzielić na:
- szkody majątkowe – tj. szkody polegające na uszczupleniu sfery majątkowej poszkodowanego. Może to polegać na fizycznej utracie dóbr określonego rodzaju lub też na pogorszeniu się stanu tych dóbr. Szczególnym rodzajem są tutaj utracone korzyści – lucrum cessans – czyli przysporzenie majątkowe, które poszkodowany by odczuł, gdyby nie zdarzenie wywołujące szkodę. Do szkód majątkowych zaliczyć należy także pogorszenie się sytuacji życiowej osób pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym ze zmarłą ofiarą wypadku komunikacyjnego;
- szkody osobowe – czyli szkody związane bezpośrednio z osobą poszkodowanego, ze stanem jego zdrowia, zarówno emocjonalnego jak i fizycznego. Mamy tu do czynienia z powstaniem uszczerbku na zdrowiu poszkodowanego, który ma trwały lub też przejściowy charakter.
Osoba poszkodowana może skutecznie dochodzić roszczeń związanych ze zdarzeniem wywołującym szkodę w ciągu trzech lat od dnia, w którym dowiedziała się o szkodzie lub osobie odpowiedzialnej za jej naprawienie. Przy czym termin ten dla szkód powstałych w wyniku stwierdzonych wyrokiem sądowym przestępstw wynosi lat dwadzieścia. Co istotne – trzyletni termin wskazany wyżej przerywa się na skutek wydania przez podmiot odpowiedzialny (Towarzystwo Ubezpieczeniowe) decyzji przyznającej świadczenie odszkodowawcze. Uprawnieniami, które przysługują poszkodowanemu są:
- roszczenie o zadośćuczynienie, czyli o naprawienie szeroko rozumianej krzywdy. Krzywda ta obejmuje zarówno cierpienia fizyczne związane z powstaniem uszczerbku na zdrowiu (obrażenia ciała) jak i cierpienia psychiczne. Krzywda ta obejmuje również cierpienie po stracie osoby najbliższej na skutek zdarzenia komunikacyjnego;
- roszczenie odszkodowawcze – związane z obowiązkiem zwrotu wszelkich poniesionych w związku ze zdarzeniem kosztów a także naprawieniem powstałych w jego wyniku strat. W jego skład wchodzą również wspomniane wyżej roszczenia z tytułu utraconych korzyści oraz pogorszenia się sytuacji życiowej.
Prawo polskie przewiduje system pełnej kompensacji szkody. Aby to zobrazować wystarczy wyobrazić sobie, że stan przedwypadkowy stanowił pewien poziom „zero”, pewną stałą, która została przez niepożądane zdarzenie przekroczona. Naprawienie szkody ma w sposób jak najbardziej możliwy przywrócić ten pierwotny stan.
W Rzeczyspopolitej Polskiej istnieje obowiązek zawarcia polisy OC w przypadku posiadania zarejestrowanego pojazdu mechanicznego. Jest to istotne z punktu widzenia osoby poszkodowanej, bowiem za szkodę wyrządzoną w związku z ruchem pojazdu subsydiarną odpowiedzialność ponosi sprawca oraz właściwy zakład ubezpieczeń. Interes poszkodowanego najczęściej uzasadnia dochodzenie roszczeń od ubezpieczyciela – powodzenie zaspokojenia roszczeń jest wtedy bowiem bardziej prawdopodobne. Dysponując zatem polisą OC sprawcy należy zgłosić do właściwego ubezpieczyciela zaistniałe zdarzenie. Należy pamiętać, że w myśl art. 6 k.c. ciężar udowodnienia naszych twierdzeń spoczywa właśnie na nas. Powinniśmy zatem dysponować stosownym materiałem potwierdzającym odpowiedzialność ubezpieczyciela (oświadczenie sprawcy, notatka policyjna, zeznania świadków,itd.) oraz zaistnienie szkody (dokumentacja medyczna, fotograficzna, itp.). Ubezpieczyciel w ciągu 30 dni od zawiadomienia go o szkodzie powinien zając stanowisko i wydać stosowną decyzję. W uzasadnionych przypadkach termin ten ulega przedłużeniu. Tak dzieje się między innymi gdy trzeba wyjaśnić niewiadome dotyczące przebiegu zdarzenia, gdy sprawca nie przyznaje się do zarzucanego mu czynu lub gdy nie da się określić rozmiaru szkody.
Radca prawny Paweł Ralski