Osoby zwracające się o udzielenie nieodpłatnej pomocy prawnej w kwestii alimentów, poza pojedynczymi przypadkami, pytają o możliwą do uzyskania wysokość alimentów. Upatrują problemu w braku pracy lub pracy nielegalnej zobowiązanego do alimentacji i martwią się, że zasądzone przez sąd alimenty nie wystarczą do zaspokojenia potrzeb dzieci.
Zaspokajanie potrzeb dziecka, które nie jest się w stanie samo utrzymać spoczywa na obojgu rodzicach. Poza wkładem finansowym, wykonanie obowiązku alimentacyjnego może także polegać w całości lub w części na osobistych staraniach zobowiązanego o jego utrzymanie lub wychowanie. Oznacza to, że rodzic, który na co dzień nie mieszka z dziećmi, nie wkłada codziennego trudu w ich wychowanie i codzienną opiekę, powinien liczyć się z większym zaangażowaniem finansowym w ich utrzymanie.
Rozstrzygnięcie sądu w kwestii wysokości alimentów zależy od indywidualnego przypadku i dlatego ważne jest staranne przedstawienie sytuacji życiowej i majątkowej uprawnionego, oraz w miarę możliwości, należyte udokumentowanie wydatków.
O zakresie obowiązku alimentacyjnego (wysokości alimentów) decydują m.in. usprawiedliwione potrzeby uprawnianego. Nie ma katalogu usprawiedliwionych potrzeb, ale pojęcie to rozumiane jest szeroko. Usprawiedliwione potrzeby muszą być określone w odniesieniu do konkretnego przypadku, w oparciu o konkretny stan faktyczny, zależą one bowiem od stanu zdrowia, wieku, warunków środowiskowych uprawnionego. Podkreślić należy, że alimenty nie służą zaspokajaniu potrzeb wynikających ze zbytku lub nieadekwatnych do sytuacji życiowej uprawnionego.
Żaden z rodziców nie może uchylać się od obowiązku alimentacyjnego i winni oni dzielić się z dziećmi nawet najmniejszymi środkami trzymania (orzeczenie Sądu Najwyższego z 1 lipca 1954 r. ). Z tego powodu w sprawach o alimenty istotne jest określenia możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji. Sąd bierze pod uwagę nie tylko uzyskiwane przez zobowiązanego dochody, ale także zarobki i dochody jakie zobowiązany mógłby uzyskać przy dołożeniu należytej staranności i wykorzystaniu swoich możliwości umysłowych i fizycznych. Wyzbycie się, przez zobowiązanego majątku, lub rezygnacja z pracy, może być potraktowana przez sąd jako próba ucieczki od obowiązku alimentacyjnego i nie wpłynie na wysokość zasądzonego świadczenia.
Najczęściej alimenty określane są kwotowo i wypłacane miesięcznie do rąk osoby uprawnionej lub jej przedstawiciela ustawowego. Zdarza się także określenie alimentów jako procent uzyskiwanego przez zobowiązanego dochodu.
Zatem wysokość uzyskanych przez uprawnionego alimentów jest kwestią indywidualną i uzależniona jest od wielu czynników.
Małgorzata Żabińska – radca prawny