Strony postępowań, wnioskując o przywrócenie uchybionego terminu do dokonania czynności w
postępowaniu, często powołują się na swój stan zdrowia jako okoliczność uprawdopodabniającą
brak ich winy w ww. uchybieniu. Jak wynika z dotychczasowego orzecznictwa NSA, choroba
może być co prawda taką okolicznością, niemniej jednak nie każda, a jedynie taka o nagłym,
gwałtownym, niemożliwym do przewidzenia przebiegu. Takie podejście potwierdza niedawne
orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie w sprawie, w której skarżący
powoływał się na przewlekłe dolegliwości natury psychicznej, co więcej występujące na kilka lat
przed uchybieniem, którego się dopuścił (postanowienie NSA z 11.6.2025 r., II FZ 251/25).
NSA wskazał, że z obowiązującego stanu prawnego jednoznacznie wynika, że przywrócenie
terminu może nastąpić jedynie przy kumulatywnym spełnieniu trzech przesłanek, tj.:
złożenia wniosku o przywrócenie terminu w ciągu 7 dni od dnia ustania przyczyny jego
uchybienia,
dopełnienia czynności, dla której określony był termin,
uprawdopodobnienia uchybienia terminu bez winy wnioskującego.
Brak spełnienia którejkolwiek przesłanki skutkuje niemożnością zastosowania przez sąd
omawianej instytucji.
Mając powyższe na uwadze, NSA wskazał, iż brak winy w uchybieniu terminu, w kontekście
badania zasadności jego przywrócenia, powinien być oceniany z uwzględnieniem wszystkich
okoliczności konkretnej sprawy, w sposób uwzględniający obiektywny miernik staranności, jakiej
można wymagać od strony należycie dbającej o własne interesy, biorąc przy tym pod uwagę
także uchybienia spowodowane nawet lekkim niedbalstwem. Przywrócenie terminu ma bowiem
charakter wyjątkowy i powinno być traktowane w sposób ścisły – może nastąpić wyłącznie w
sytuacji, gdy niedochowanie terminu nastąpiło wskutek przeszkody, której strona nie mogła
usunąć, nawet przy użyciu największego w danych okolicznościach wysiłku.
Na kanwie rozpoznawanej sprawy NSA podkreślił, że samo występowanie przewlekłych
dolegliwości zdrowotnych – w tym także o charakterze psychicznym – nie stanowi samoistnej
przesłanki do przywrócenia terminu. Skarżący, znając swoją sytuację zdrowotną, powinien był
podejmować działania stosowne do okoliczności lub, w razie potrzeby, skorzystać z pomocy osób
trzecich. Przesłanką do zastosowania instytucji przywrócenia terminu może być wyłącznie nagłe,
nieprzewidywalne pogorszenie stanu zdrowia, które obiektywnie uniemożliwia dokonanie
czynności procesowej w ustawowym terminie.
Adwokat Łukasz Giza