Często podczas dyżurów NPP pojawiają się tematy związane z utrzymaniem dzieci, alimentami
oraz ich egzekucją. Zdarzają się również pytania od osób, które znalazły już informacje na temat
sposobu złożenia pozwu o alimenty, właściwości sądu i koniecznych środkach dowodowych, ale
potrzebują dowiedzieć się w jaki sposób dokonuje się ustalenia wysokości alimentów.
Chciałabym wyjaśnić w jaki sposób należy ustalić kwotę alimentów.
Składowe alimentów
Zacznijmy od tego, że zakres świadczeń alimentacyjnych określony jest poprzez odniesienie się
do dwóch czynników: usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz zarobkowych i
majątkowych możliwości zobowiązanego.
Usprawiedliwione potrzeby dziecka
Przez usprawiedliwione potrzeby dziecka należy rozumieć potrzeby, których zaspokojenie
pozwoli zapewnić prawidłowy rozwój fizyczny i duchowy, odpowiedni do jego wieku i uzdolnień.
Aby wyliczyć wysokość alimentów trzeba wziąć pod uwagę potrzeby fizyczne dziecka takiej jak
wyżywienie, mieszkanie, ubranie, środki higieny, leczenie. Szczególną uwagę należy zwrócić na
sytuacje, kiedy zapotrzebowanie dziecka jest większe niż u równolatków, ze względu na
szczególny stan zdrowia, albo uzdolnienia. Przykładem takiej sytuacji może być konieczność
utrzymania specjalnej diety ze względu na występowanie jakiegoś schorzenia czy alergii,
uczęszczanie przez dziecko na rehabilitacyjne etc. Innym przykładem mogą być zdolności dziecka
np. muzyczne lub predyspozycje do nauki języków – wtedy uzasadnioną potrzebą jest rozwój
tych umiejętności podczas dodatkowych lekcji. Potrzeby duchowe dziecka zaspokajane są
poprzez dostęp do wykształcenia, dóbr kultury, rozrywek i wypoczynku.
Możliwości zarobkowe i finansowe zobowiązanego
Po drugiej stronie zaś mamy możliwości zarobkowe i finansowe zobowiązanego. Należy brać pod
uwagę nie tylko faktyczne zarobki rodzica, ale takie zarobki jakie mógłby osiągać wykorzystując
swoje wykształcenie, wiedzę, doświadczenie. Może więc zdarzyć się, że zobowiązany wykonuje
pracę, za którą otrzymuje wynagrodzenie rzędu 2.500,00 zł. Jednakże, gdyby wykorzystał fakt, że
posługuje się językiem chińskim w sposób biegły w mowie i piśmie należy uznać, że jego
możliwości zarobkowe są wyższe, co zaś przekłada się na możliwość zapłaty wyższych
alimentów. Czasem można również wskazać Sądowi, że Zobowiązany nie ma dużych kosztów
utrzymania. Zdarza się bowiem, że po rozstaniu zamieszkuje na powrót u swoich rodziców, gdzie
prowadzone jest wspólne gospodarstwo domowe. Taki fakt również może mieć wpływ na
ustalenie możliwości finansowych zobowiązanego.
Równa stopa życiowa
Na koniec nadmienić trzeba, że w przypadku dziecka, które nie jest wstanie utrzymać się
samodzielnie, rodzaj i rozmiar jego usprawiedliwionych potrzeb jest dodatkowo determinowany
zasadą utrzymania równej stopy życiowej rodziców i dziecka. Chodzi o to, że stopień
zaspokojenia potrzeb materialnych uprawnionego jest „podobny” czy też „porównywalny” do
poziomu zaspokojenia potrzeb zobowiązanego. Oznacza to najprościej mówiąc, że dziecko
powinno móc funkcjonować i zaspokajać swoje potrzeby w takim samy standardzie jak rodzice.
Ta przesłanka również wyznacza zakres alimentacyjny.
Jak wynika z danych przedstawionych przez Ministerstwo Sprawiedliwości, w 2019 roku średnia
wysokość alimentów wyniosła: 674,5 zł (kwota zasądzona poza rozwodami) oraz 966,9 zł (kwota
zasądzona przy rozwodzie). Należy również pamiętać, że zgodnie z treścią art. 135 § 3 KRO: Na
zakres świadczeń alimentacyjnych nie wpływają: świadczenia z pomocy społecznej lub funduszu
alimentacyjnego, o którym mowa w ustawie z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w
wychowywaniu dzieci. A zatem świadczenie 500+ nie wpływa na wysokość alimentów i nie
powinno być brane pod uwagę podczas ustalania wysokości alimentów.
Alicja Michalik
Radca prawny